Als je als ontwikkelingsprofessional werkt aan een project met een gendercomponent, kun je misschien knikken bij de titel van dit stuk. Het kan ook zijn dat je er hard aan hebt gewerkt om de deelname van vrouwen aan je trainingen te vergroten en dat je de titel triggert. Ik begrijp het! Vrouwen laten deelnemen aan je trainingen is nog steeds een hele prestatie. In het verleden werd er weinig aandacht besteed aan gelijke participatie als een project niet expliciet op vrouwen gericht was. Maar waarom is participatie niet genoeg?
Om dat te beantwoorden is het belangrijk om jezelf eerst een andere vraag te stellen: wat zullen de veranderingen op de lange termijn zijn voor vrouwen nadat je project is afgerond? Zullen genderstereotypen veranderen? Zullen vrouwen mondiger zijn? Krijgen ze betere toegang tot of meer controle over hun middelen? De kans is groot dat als je je alleen richt op de participatie van vrouwen, je de echte verandering voor hen op de lange termijn verwaarloost.
Daarom is het niet voldoende om alleen vrouwen (of een andere gemarginaliseerde groep waarop je je richt) te laten deelnemen aan trainingen. Hier zijn enkele punten die je in overweging moet nemen om een blijvende impact te hebben die verder gaat dan deelname.
1) Bedenk wie macht heeft en wie het nodig heeft
Het draait allemaal om macht. En toegang. Als je vrouwen laat deelnemen aan een training waarin ze bijvoorbeeld leren hoe ze meer inkomen kunnen verdienen, vervul je kortetermijnbehoeften. Meer inkomen verdienen verandert niets aan hun ondergeschikte positie binnen hun gezin (en de samenleving) zolang ze buiten het besluitvormingsproces worden gehouden over hoe dat extra inkomen wordt besteed. In veel landen hebben mannen nog steeds de macht over het gezinsinkomen, dus het is echt belangrijk om te kijken welke langetermijnbelangen je project vervult. Wat zal echt de verdeling van werk, macht en controle veranderen en traditioneel bepaalde normen en waarden uitdagen?
2) Beoordeel de last
Wees je ervan bewust dat je projectactiviteiten de last van het (onbetaalde) werk dat vrouwen al doen, kunnen verzwaren. De meeste mannen hebben een productieve rol (inkomen verdienen) en een rol in het besturen van de gemeenschap (in de vorm van politiek), wat hen een hogere status en meer macht geeft. Aan de andere kant nemen vrouwen vaak reproductieve (zorgen voor het gezin en het huishouden), productieve (inkomen verdienen) en gemeenschapsmanagement (zorg en onbetaald werk) rollen op zich. Geven jouw activiteiten extra werk of verlichten ze de druk van de rollen die vrouwen al vervullen? Hoe beïnvloedt je project deze rollen op de lange termijn?
3) Plan waar verandering plaatsvindt
Gebeurt verandering op formeel of informeel niveau? Richt je je op individuen of op volledige maatschappelijke transformaties?
4) Volg het geld
Gendergelijkheid wordt een intrinsiek onderdeel van je project als er geld voor wordt uitgetrokken. Geld brengt aandacht, onderzoek en geldigheid naar projecten, waardoor zowel de inherente waarde van het project door de deelnemers als de gepercipieerde waarde door buitenstaanders toeneemt.
5) Maak het meetbaar
Als het gemeten wordt, is het belangrijk. Net zoals bij een budget, moet je metrieken opstellen voor belangrijke doelen van je project. Hiervoor moet je deze veranderingen tijdens je monitoring meten aan de hand van genderbewuste indicatoren. Ga bij het definiëren van deze indicatoren verder dan het percentage vrouwen dat deelneemt aan je training en richt je op veranderingen op de langere termijn. Bedenk hoe je veranderingen in culturele normen en waarden kunt meten en hoe vrouwen meer toegang tot en controle over hulpbronnen krijgen.
